ภูมิปัญญาจากพืชและสมุนไพรใกล้ตัว
เกร็ดความรู้…ภูมิปัญญา จาก พืชผลการเกษตร และ สมุนไพร ใกล้ตัว เป็นเคล็ดลับเล็กๆ น้อยๆ ที่เกษตรกรและผู้คนส่วนใหญ่มักมองข้าม ในหลายๆ บทความที่ผู้เขียนเคยแนะนำสูตรสมุนไพรต่างๆ ในการเกษตร ที่นอกจากจะช่วยให้เราได้บริโภคพืช ผัก ผลไม้ และสมุนไพรปลอดสารพิษกันแล้ว ยังช่วยประหยัดต้นทุนในการเกษตรกรรมได้อย่างดีเยี่ยม หลายๆ คน จะสืบค้น หาข้อมูล หาวิธี ชี้ทางรวยในการทำการเกษตร ผู้เขียนได้รวบรวม เกร็ดความรู้..ภูมิปัญญา ต่างๆ มาเป็นแนวทางปฏิบัติใช้กันในพื้นที่เพาะปลูก และในครัวเรือน จาก พืชผลการเกษตร และสมุนไพรที่อยู่ใกล้ๆ ตัวเรานี่เองค่ะ
ขั้นตอนปฏิบัติง่ายๆ วัตถุดิบที่หาได้ง่ายๆ เรามา เรียนรู้ ทดลอง และนำไปใช้กันนะคะ
เกร็ดความรู้บำรุงพืชผล
น้ำมะพร้าวรดต้นไม้
กล้วยไม้ เป็นพืชที่บอบบางและต้องการการดูแลเป็นพิเศษ แต่สามารถสร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำให้เกษตรได้ถึงหลักล้าน ผู้ปลูกกล้วยไม้ หรือเกษตรกรที่ได้ทดลองทำตามเคล็ดลับนี้แล้วได้ผลดี จะเริ่มหันมาปลูกมะพร้าวไว้ในพื้นที่เพื่อลดต้นทุนก็จะประหยัดได้ไม่น้อยเลยทีเดียว เนื่องจาก น้ำมะพร้าวมีความมหัศจรรย์ มีสารอาหารบำรุงกล้วยไม้ให้เจริญเติบโต ช่วยให้ดอกกล้วยไม้สวยงามได้ โดยผสมน้ำมะพร้าวปริมาณ 1 ขวดเบียร์ กับน้ำธรรมดา 1 ถัง คนให้เข้ากัน ใช้รดกล้วยไม้ทุกวัน
น้ำซาวข้าว
น้ำซาวข้าว เป็นปุ๋ยที่รวมคุณค่าทางอาหารอย่างดีสำหรับต้นไม้ทุกชนิด ช่วยให้แตกกิ่ง แตกยอด และออกดอกผลได้เร็ว เราสามารถเก็บน้ำซาวข้าวไว้รดสมุนไพร หรือพืชผลในพื้นที่บริเวณบ้าน หรือต้นไม้ต้นโปรดของเราได้ทุกวัน ผู้เขียนชอบนำไปรดต้นมะนาวเป็นประจำค่ะ ลองดูนะคะ
พืชกินใบ กับการให้ปุ๋ยทางใบ
พืชผลที่ปลูกเพื่อใช้กินใบ ในพื้นที่เพาะปลูก หรือไม้พุ่ม ไม้ประดับภายในบ้าน ต้องการปุ๋ยและน้ำในปริมาณที่เหมาะสม แต่ควรให้อย่างถูกวิธี การให้ปุ๋ยทางใบกับพืชชนิดนี้ ช่วยให้พืชเจริญเติบโตได้ดีมาก เพราะพืชจะดูดซึมอาหารทางใบ การให้ปุ๋ยทางใบจึงได้ผลดีกว่าทางอื่น
น้ำประปา รดต้นไม้
น้ำประปาที่ใช้รดต้นไม้ ในพื้นที่เพาะปลูกที่อยู่ใกล้แหล่งน้ำธรรมชาติหรือเขตชลประทาน การนำน้ำประปามาใช้ควรมีถังพักน้ำ ทิ้งไว้อย่างน้อย 1 คืน เพื่อให้คลอรีนในน้ำประปาระเหย หรือจางลง ป้องกันผลกระทบที่จะทำให้สัตว์ เช่น กุ้งก้ามแดง หรือพืชผลที่ปลูกไว้เสียหาย
ปุ๋ยจากวัชพืช
เคล็ดลับนี้ เกษตรกรส่วนใหญ่จะทราบกันดีอยู่แล้ว แต่สำหรับเกษตรกรมือใหม่ ควรเก็บเศษหญ้าที่ตัดแล้ว หรือเศษใบไม้ที่ร่วงหล่น หรือเศษวัชพืชที่เราถอนหรือกำจัดจากพื้นที่เพาะปลูกนั้น อย่าทิ้งนะคะ นำมาโรยคลุมดินรอบโคนต้นไม้ ช่วยเก็บความชุ่มชื้นได้ดี, ช่วยป้องกันน้ำชะผิวดิน และเป็นที่ดีได้อีกด้วย
พืชผลในกระถาง
ปัจจุบัน พื้นที่ทำการเกษตรเริ่มลดน้อยลง และผู้คนหันมาทำการเพาะปลูกในบริเวณพื้นที่ว่างรอบบ้านกันมากขึ้น โดยการปลูกในกระถาง หรือภาชนะต่างๆ แต่ต้นไม้หรือพืชผลที่ปลูกในกระถางนั้น เมื่อเวลาผ่านไป แร่ธาตุในดินก็หมดไปด้วยเช่นกัน แต่กลับสะสมสิ่งที่ไม่มีประโยชน์ไว้แทน เช่น สารเคมีจากปุ๋ยเคมี, ยาฆ่าแมลง หรือสารต่างๆ ที่มากับน้ำ ควรเปลี่ยนดิน และ/หรือ เปลี่ยนกระถางให้ใหญ่ขึ้น เพื่อให้รากได้ขยับขยาย มีพื้นที่หายใจมากขึ้น ได้รับสารอาหารมากขึ้น หากเป็นการปลูกในวงบ่อซีเมนต์ การเปลี่ยนดินนั้นเป็นไปได้ยาก ให้เปลี่ยนเป็นการพรวนดิน เติมดิน และให้ปุ๋ยแทน
น้ำล้างมือ น้ำซาวข้าว น้ำล้างเนื้อสัตว์
ใช้รดพืชผักได้ หากมีปริมาณไม่มากสำหรับพื้นที่เกษตรกรรม ก็นำไปใช้รดพืชผักสวนครัวในรั้วบ้านแทน ช่วยให้งอกงามดี
เศษขยะอินทรีย์
เศษวัสดุที่ย่อยสลายได้ เช่น เศษผัก ผลไม้ เปลือกไข ใบตอง ใบไม้ หญ้า อย่าทิ้งนะคะ เก็บรวมรวมใส่ถัง ปล่อยให้ย่อยสลายไป ทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน คุ้ยเศษต่างๆ จากด้านล่างขึ้นมาด้านบน แล้วอัดทับให้แน่นอีกครั้ง ทิ้งไว้อีกประมาณ 3 ถึง 4 เดือน เศษต่างๆ จะย่อยสลายกลายเป็นปุ๋ยหมัก ใช้บำรุงพืชผลได้เป็นอย่างดี
ฝักบัวรดน้ำต้นไม้
ฝักบัวที่ใช้รดน้ำต้นไม้ ควรเลือกใช้ฝักบัวที่หัวเป็นรูฝอยเล็กๆ เพราะหัวที่ให้ฝอยใหญ่เกินไป จะทำให้ดินชุ่มน้ำมากจนจับกันเป็นก้อน ทำให้เกิดภาวะดินเปรี้ยว
รดใบ ล้างใบ
ต้นไม้ หรือพืชผลที่ปลูก อาจมีฝุ่นละอองจับใบ เนื่องจากฝนทิ้งช่วง หรือฝนแล้ง ใบจะหายใจไม่สะดวก ถ้าเป็นไม้ยืนต้น ให้รดน้ำที่ใบให้ทั่วทรงพุ่ม หรือถ้าเป็นไม้ที่ปลูกในร่ม ให้ทำความสะอาดใบ หรือล้างใบให้สะอาด
ตัดแต่งกิ่ง
การตัดแต่งกิ่ง ตัดแต่งทรงพุ่ม เป็นการช่วยให้ต้นไม้เจริญเติบโตได้เร็วขึ้น เพราะนอกจากจะได้แสงแดดอย่างทั่วถึงทั้งต้นช่วยป้องกันโรคและแมลงศัตรูพืชอีกทางหนึ่งแล้ว ยังช่วยให้พืชผลได้รับสารอาหารได้เต็มที่ไปเลี้ยงส่วนที่ต้องการ เช่น ดอก หรือผล
กากกาแฟ
การใช้กากกาแฟเป็นวัสดุปลูกร่วมกันดินที่ใช้เพาะปลูกไม้ดอกจะช่วยให้ไม้ดอกเจริญเติบโตและให้ผลผลิตดีมีคุณภาพ
เปลือกถั่วลิสง เปลือกกล้วย กากใบชา
นำมาใส่ต้นไม้ เป็นปุ๋ยธรรมชาติชั้นดี
เกร็ดความรู้ป้องกันและกำจัด วัชพืช โรคและศัตรูพืช
มะเขือเทศกำจัดโรค
โรคพืชที่เกิดจากเห็ดรา ให้ฝานมะเขือเทศสุก แล้วจุ่มกับเกลือป่น ถูตรงแผลเชื้อราให้ทั่ว แล้วตัดแต่งกิ่งให้โปร่งเพื่อให้แสงแดดส่องได้ทั่วทั้งต้น หรือยกกระถางพืชผลไปตั้งไว้ในที่ที่แสงแดดส่องถึง
ยี่โถ ไล่หนู
พืชผัก ผลไม้หลายชนิด เป็นอาหารโปรดของหนู วิธีไล่หนูแบบง่ายๆ ไม่สิ้นเปลือง โดยนำไม้ยี่โถไปตากแดดให้แห้ง แล้วบดเป็นผง ใช้โรยตามซอกที่หนูอยู่อาศัย ครอบครัวหนูจะพากันย้ายสำมะโนครัวหนีไปจากพื้นที่เพาะปลูกกันอย่างรวดเร็ว
เกลือ กำจัดต้นหญ้า
ต้นหญ้าที่ขึ้นปะปนอยู่ในแปลงเพาะปลูก หากปล่อยทิ้งไว้ให้เจริญเติบโตนานเกินไป จะกำจัดได้ยาก แต่เราสามารถใช้เกลือช่วยกำจัดได้ ด้วยการโรยเกลือตรงบริเวณที่ต้นหญ้าขึ้น เกลือจะทำให้ดินเค็ม ต้นหญ้าจะตาย แต่วิธีนี้อาจไม่ดีนัก สำหรับพืชผักที่ไม่ชอบดินเค็ม ทางที่ดี หมั่นดูแลและกำจัดวัชพืชด้วยการถอน ดาย หรือไถพรวนดินดีกว่านะคะ
ขี้บุหรี่ กำจัดศัตรูพืช
แมลงศัตรูพืชบางชนิด และเพลี้ยในต้นกุหลาบ สามารถกำจัดได้ด้วยขี้บุหรี่ จากที่เขี่ยบุหรี่ โดยใช้เฉพาะขี้เถ้าบุหรี่และเศษเส้นยาสูบเท่านั้น แช่น้ำทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง กรองเฉพาะน้ำไปใช้ฉีดรดต้นไม้ที่มีปัญหาเหล่านี้
กากกาแฟ กำจัดมด
นำกากกาแฟโรยรอบต้นไม้ หรือรอบทรงพุ่ม ช่วยกำจัดมดได้
ต้นดาวเรือง บานชื่น หรือยี่โถ ไล่แมลง
นอกจากได้ความสวยงามแล้ว การปลูกต้นดาวเรือง บานชื่น หรือยี่โถ รอบๆ บริเวณแปลงเพาะปลูก ช่วยไล่แมลงไม่ให้มาเข้าใกล้พืชผักได้
น้ำส้มสายชูกำจัดเพลี้ยราสีขาว
ต้นไม้ที่อยู่ในร่ม หรือไม่ค่อยได้รับแสงแดด ถ้าเกิดปัญหาเพลี้ยราสีขาวขึ้นที่ก้านใบ ให้กำจัดโดยใช้สำลีชุบน้ำส้มสายชูบีบพอหมาด เช็ดตามก้านและใบที่มีปัญหา
น้ำยาซักผ้ากันต้นไม้หงิก
เชื้อราและแมลงต่างๆ เป็นปัญหา ทำให้ยอดของต้นไม้ใบงอ หงิก ให้รดหรือราดด้วยน้ำยาซักผ้าเป็นประจำ ช่วยลดการงอหงิกของใบ ช่วยให้ใบแข็งแรง และป้องกันศัตรูพืชได้
ขอบคุณสำหรับการติดตามนะคะ
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม : คลิ๊กที่นี่
(แหล่งข้อมูล : หนังสือ สารพันเคล็ดลับ เกร็ดความรู้ สำนักพิมพ์นาคา โดย อภิชาติ ศรีสะอาด)